Theatermaker Marte Boneschansker roept 2025 uit tot Het Jaar van Verzet

In welke wereld wil jij leven?
Wanneer kom jij in verzet? Waar trek jij de grens? En hoe ziet de dag na de revolutie eruit? Het jaar 2025 staat voor theatermaker Marte Boneschansker in het teken van verzet. Vanaf 20 februari start het jaarprogramma en community waarin deelnemers hun opstandigheid onderzoeken.

In opmaat naar de voorstelling OPSTAND verdiept Boneschansker zich in nieuwe vormen van persoonlijk en universeel verzet. Dit doet zij samen met een community van ongeveer 75 deelnemers en gastcuratoren Didi Kreike en Rory Ronde. Tijdens acht maandelijkse sessies komen zij samen in Marte’s studio voor een rijk, kunstzinnig en strijdbaar programma. Deelnemers maken zo de rebel in zichzelf wakker en krijgen tools in handen om utopisch te denken. Ook gaan we werken met de grenzen van consent, bouwen we een barricade, onderzoeken we verzetstwijfel en sluiten we het jaar af met een rest-is-resistance spa en een nee-diner.

Na eerdere jaarthema’s als verlangen, rouw en schaduw kiest Boneschansker nu bewust voor het thema verzet. “Het zijn donkere tijden, en in donkere tijden moet je elkaar stevig
vasthouden. Hoe bewaak je hoop? Hoe blijven we samen? Er is steeds meer weerstand tegen het kapitalistisch systeem, en dat is ook hard nodig om de planeet en samenleving leefbaar te houden. Toch verbaas ik mezelf over hoe weinig we ‘nee’ zeggen als samenleving, hoe vaak we wegkijken of een fatalistische houding aannemen. Mensen denken dat verzet het meelopen in een demonstratie is en denken dan, dat is niets voor mij. Maar verzet kan zoveel vormen hebben. Het onderzoeken en activeren van ieders persoonlijk verzet, samen, in gemeenschap, dat is voor mij het doel van dit jaar.“

Verzet kan dus heel universeel voelen, maar ook klein en persoonlijk zijn. Zo kun je weigeren te voldoen aan het schoonheidsideaal en je okselhaar laten groeien of ploggend zwerfafval rapen. Je kunt een gesprek voeren met je schoonfamilie waarin een denkbeeld misschien een beetje verandert. “Zijn we als mens klein en machteloos of hebben we wel degelijk invloed?”, vraagt Boneschansker zich af. “Ik hoop dat dit Jaar van Verzet een antidote is tegen apathie, nihilisme en cynisme. Je hébt invloed. Het heeft zin.”

Het is de vierde keer dat Boneschansker haar maakpraktijk opengooit en uitwisseling en inspiratie ophaalt bij haar publiek. “Ik wil die grens tussen publiek en maker opheffen. In het voortraject kom ik zoveel bronnen en inspiratie tegen, ik verlangde ernaar dit proces met een groep mensen te delen. We leveren een programma met sprekers, kunstenaars en workshops en voeren een dialoog met de deelnemers. Je kunt Het Jaar van Verzet zien als een voorstelling die een jaar lang duurt.”

De sessies monden uit in de voorstelling OPSTAND (najaar 2025), een intiem fysiek audiowerk waar onze innerlijke nee wordt onderzocht. In OPSTAND hoor je mensen die spreken over hun persoonlijk verzet, gesprekken die Boneschansker grotendeels bij de deelnemers van Het Jaar van Verzet ophaalt. Tijdens OPSTAND luister je naar deze verhalen. De geïnterviewden zie je nooit, die hoor je alleen. “Zodra je iemand ziet, gaan meteen al je vooroordelen aan. Op basis van uiterlijke kenmerken delen we mensen snel in hokjes in. Ik wil de maskers af en die hokjes omver werpen.”

Het is mogelijk lid te worden van de community en het jaarprogramma inclusief acht sessies en voorstellingsbezoek. Kijk voor meer informatie & kaartverkoop op www.marteboneschansker.com.
 

Sessie 1: HOW TO DREAM (20 februari, 19:30-22:00)
Maak de rebel in jezelf wakker. Hoe ziet de dag na jouw revolutie eruit? Ons Dream Panel geeft je tools in handen om utopisch te denken. Tijdens deze eerste sessie ontmoeten we de groep en dromen we samen van een nieuwe wereld. Een utopie bouwen, hoe doe je dat?

Sessie 2: HOW TO BUILD A BARRICADE (20 maart, 19:30-22:00)
Waarvoor klim jij op de barricade? Tijdens de tweede sessie onderzoeken we ons persoonlijke ‘boiling point’ en gaan we in gesprek met de twijfel. Heeft in protest komen wel zin? Bestijg je de barricades of moet je eerst nog een innerlijk barricade overwinnen? Wanneer kom jij in beweging? 

Sessie 3: HOW TO EXPRESS YOURSELF (17 april, 19:30-22:00)
In deze sessie zetten we jouw verzet om in beeld, taal, muziek en beweging. Natuurlijk kun je demonstreren, maar zijn er ook andere manieren van protest? Hoe kunnen we met kunst uiting geven aan onze gevoelens van onrechtvaardigheid en machteloosheid? Dans jouw protest. Teken jouw protest. Zing jouw protest. Durf jij een artistieke vorm te geven aan jouw opstandigheid? Deze sessie wordt geleid door Rory. 

Sessie 4: HOW TO USE YOUR BODY (15 mei, 19:30-22:00)
Hoe gebruik jij je lichaam in verzet? Waar ontstaat er voor jou fysieke weerstand en waar liggen je grenzen daarin? Tijdens deze sessie onderzoekt Didi hoe je fysieke aanwezigheid verzet kan zijn of juist oproepen. We gaan veel bewegen en werken met de grenzen van consent: wat gebeurt er als je iemand toestemming geeft om over je grenzen te gaan? Wanneer voel je een JA, een NEE, en een MISSCHIEN? 

Sessie 5: HOW TO EXPERIENCE (19 juni, 19:30-22:00)
In deze sessie testen we het nieuwe materiaal van de voorstelling OPSTAND. Jullie zijn ons eerste testpubliek en nemen deel aan een uitgebreide feedback ronde met scenograaf Geartsje van der Zee. Jullie input is van cruciaal belang voor de verdere ontwikkeling van OPSTAND. 

Sessie 6: HOW TO HACK THE SYSTEM (17 juli, 19:30-22:00)
Samen met een hacker onderzoeken we onze digitale en fysieke veiligheid.Wat zijn alternatieven voor alles wat schort aan het neoliberale systeem? Deze sessie is een ‘doe-sessie’, we wisselen van bank, we zetten onze cookies uit, we maken anti-face recognition kleding en wissen onze digitale sporen uit. 

Sessie 7: Voorstelling OPSTAND (datum volgt)
Met Het Jaar van Verzet gaan we naar de exclusieve try-out van de voorstelling OPSTAND. We dompelen je onder in een zintuiglijke intieme theaterervaring en nemen je mee in alle perspectieven van verzet die we de afgelopen maanden hebben opgehaald.  Na afloop reflecteren we met elkaar op de vorm en inhoud van OPSTAND. 

Sessie 8: intensive (dubbele sessie) : HOW TO HEAL (27 september – 14:00 – 22:00)
De laatste sessie van het Jaar van Verzet gaat over zorg, aandacht en aftercare. Rest is resistance: hoe zorg je dat je kaars niet aan twee kanten opbrandt? Hoe verzorg je je wonden na een actie van verzet? Wat doe je als een verzet mislukt? In onze post resistance spa is er ruimte voor reflectie, selfcare en verbinding. Didi geeft ons een kijkje in een alternatief systeem: met diens achtergrond in sociocratisch denken en werkplek bij TIME WINDOW neemt hen ons mee in een oefening in de sociocratie. In de avond zullen we samen eten tijdens een door Maureen de Jong (curator Het Jaar van Schaduw, 2024) vormgegeven nee-diner, en neemt Rory ons mee in protestmuziek door de eeuwen heen. Voorwaarts!