Expeditie Vrije Ruimte
Het college van burgemeester en wethouders heeft in juli 2019 eindelijk besloten om nog bestaande en bedreigde vrije ruimte te beschermen, en nieuwe vrije ruimte beschikbaar te stellen. Op de valreep kwam men erachter dat onze lange traditie van tegencultuur Amsterdam uniek maakt, vrije ruimte de stad kleurrijker, vitaler en socialer maakt, en daarom de rafelranden beschermd moeten worden. Halleluja!
Na een zeer uitgebreide periode van verkenning, onderzoek, inventarisatie en evaluatie is in september 2020 het koersdocument genaamd ‘Expeditie Vrije Ruimte 2020-2021’ gepubliceerd. Een 46 pagina’s tellend document met daarin de bevindingen van bijna twee jaar vergaderen, praten, denken, verkennen, plus de aanbevelingen en adviezen van het opgetrommelde team van ‘experts’, een soort definitie van wat vrije ruimte is, een actieplan, wat formules enzovoorts. Een document dat ons hart verwachtingsvol doet kloppen, maar dat ook vragen oproept. Want is het überhaupt mogelijk om over vrije ruimte te spreken als die wordt georganiseerd en ontworpen door de gemeente? Is kostprijsdekkende huur op te brengen zonder commerciële insteek? Hebben we het wel over dezelfde soort vrije ruimte, of over iets heel anders? Verandering is niet erg, dat hoort bij het leven maar we moeten opletten dat het begrip ‘vrije ruimte’ de komende jaren niet langzaam vertroebeld en wordt getransformeerd tot een gemeentelijke concept met bijbehorende reglementen, toelatingstesten, toetsingen, rendementsvoorwaarden en stadsmarketing.
‘t Groene Veld
Het Groene Veld naast het huidige ADM terrein in Noord is de eerste plek die in het kader van de ‘Expeditie’ is gerealiseerd. Tijdelijk weliswaar maar eindelijk iets nieuws na alle ontruimingen en sluitingen. Het terrein valt onder landelijk Noord, waar woningbouw verboden is. Hopelijk biedt dat kansen om voort te bouwen op de ADM ervaring en komt er ruimte voor cultuur maar ook voor sociaal-maatschappelijke en sociaal politieke groepen en initiatieven uit Noord. We hopen allemaal op een lange, vruchtbare ADM periode op deze nieuwe lokatie, en aan de hand van dit eerste project te leren hoe de samenwerking met de ‘Expeditie’ werkt.
Strijders
Naast het ADM zijn er meer mensen/groepen bezig met de strijd voor vrije ruimte. ADEV (Amsterdam Danst Ergens Voor) is al jaren actief door de organisatie van hun jaarlijkse street rave, was betrokken bij het schrijven van het Vrije Ruime Akkoord en het maken van de documentaire ‘Pas op de vrijplaats’. Het collectief van Bajesdorp is bezig met het realiseren van een nieuwe vrijplaats en gelukkig zijn er ook nog dappere krakers die doen wat volgens de wet niet meer mag. AFGA en Hotel Mokum als recente voorbeelden. Amsterdam Alternative strijd voor nieuwe vrije ruimte door middel van Vrij Beton. Wij gaan voor permanente vrije ruimte, in collectief eigendom. Een ambitieus plan voor de lange termijn, maar misschien biedt de ‘Expeditie’ mogelijkheden om sneller aan de slag te gaan, om de handen vuil te maken, om woorden om te zetten in daden.
Gentrificatie
De ‘Expeditie Vrije Ruimte’ stemt tot hoop omdat er een kiertje is. Een opening om een koevoet in de neerwaartse spiraal te steken en plek terug te veroveren van het grote kapitaal. Maar makkelijk zal het niet worden. Plekken die binnen de ‘Expeditie’ gaan ontstaan zullen waarschijnlijk tijdelijk zijn. En met die gedachte in het achterhoofd weet je dat je daarmee ook bijdraagt aan het gentrificatie proces dat de stad al jaren kapot maakt. Aan ons de taak om hier goed over na te denken en slim te handelen.
Werk aan de winkel
De woorden in het nieuwe Gemeentelijke beleid zijn mooi, de intenties positief maar we zijn er nog niet.
Om de ‘Expeditie’ te doen slagen en echte vrijplaatsen (geen broedplaatsen) te creëren zal er gewerkt moeten worden aan een aantal belangrijke zaken.
• Bekendheid: te weinig mensen weten van de expeditie.
• Geld: er is geen budget en kostprijsdekkende huren zijn nog steeds hoog.
• Ervaring: een nieuw project met nieuwe mensen, dat kost tijd.
• Snelheid: belangrijk met het oog op de verkiezingen, en de gemeente is doorgaans niet de snelste.
• Woonfunctie: het ontbreken van woonfunctie maakt het realiseren van vrijplaatsen ingewikkelder.
• Vertrouwen: men is nog sceptisch, bang om gebruikt te worden als instrument voor stedelijke ontwikkeling.
• Vooruitzicht: wat gebeurd er na de gemeenteraadsverkiezingen?
Zichtbaarheid
De meeste van bovenstaande problemen kunnen wij niet oplossen. Waar we wel iets aan kunnen doen is de bekendheid. Op dit moment zijn de bekendheid en zichtbaarheid van de ‘Expeditie’ vrij minimaal. Natuurlijk zijn er mensen op de hoogte van ’t Groene Veld en natuurlijk zijn er mensen die weten dat er op de website van de gemeente een pagina voor de ‘Expeditie’ is gemaakt, maar dat zijn er veel te weinig. Om de ‘Expeditie’ en de beschikbare ruimte onder de aandacht te brengen zal Amsterdam Alternative de komende tijd op regelmatige basis in de krant en online updates publiceren en publieke discussies organiseren. En precies om die reden hebben we deze pagina op onze website gemaakt. Niet in opdracht van de Gemeente maar om ervoor te zorgen dat mensen de ‘Expeditie’ vinden en er gebruik van gaan maken. Hoe meer vrije ruimte in Amsterdam hoe beter, voor iedereen. De ‘Expeditie’ biedt nieuwe mogelijkheden maar is geen substituut voor kraken. Wat ons betreft gaat kraken keihard door omdat het noodzakelijk is. Ondanks alle vragen en onduidelijkheden is de ‘Expeditie’ een kans, en daarom moeten we er samen voor zorgen dat zoveel mogelijk vrije geesten op de hoogte zijn van deze nieuwe mogelijkheid. Natuurlijk zijn we ons bewust van het risico om gebruikt te worden om ontruimingen te rechtvaardigen, het risico dat ze ons inzetten voor gentrificatie, het risico dat ze ons willen gebruiken voor hun propaganda... Maar in het volle bewustzijn van deze risico’s vinden wij dat we deze mogelijkheid moeten benutten.
Aanbod
Op deze pagina vind je de meest relevante informatie en documenten over de ‘Expeditie’ en houden we het actuele ruimte aanbod van de Gemeente bij. Met bijbehorende criteria, contactgegevens en andere beschikbare info.
Lees meer
Expeditie Vrije ruimte, nieuwe hoop of...
In gesprek met de proces manager...
De ins en outs van collectief eigendom
Luister
Op Vrijdag 19 november 2021 organiseerden we een AA Talk (discussie avond) over de ‘Expeditie’ in de OT301.
In het panel zaten vertegenwoordigers van ADM, ’t Groene Veld, Vrij Beton, ADEV, Het Vrije Ruimte Akkoord, AFGA (Anarchistische Feministische Groep Amsterdam), Hotel Mokum en Joekenel van der Pijl van de Gemeente Amsterdam. In de zaal zaten mensen van de OT301, Cinetol, Skatecafe, De Bowlingbaan, De Hoop, Vliegtuin, Ruigoord, Rijkshemelvaart, NDSM, Amsterdam Alternative etc. Bijna allemaal mensen die op de een of andere manier iets te maken hebben met vrije ruimte. De een activistischer dan de ander. De ander ondernemender dan de een. Allemaal mensen met een eigen verhaal, eigen ervaringen, eigen ideeën en eigen wensen. Maar allemaal mensen die werken, wonen en leven vanuit een overtuiging die botst met het heersende neo-liberale systeem dat gebouwd is op de verheerlijking van marktwerking en kapitaal.
Luister de AA Talk over de ‘Expeditie Vrije Ruimte’ integraal terug via onze Pocast pagina.
Downloads
Via onderstaande knoppen zijn een aantal documenten te downloaden. Onder andere het officiële Koersdocument Vrije Ruimte, maar ook een verslag van de verkenningsfase en een document gemaakt door TAAK.
Wat als we over vrije ruimte spreken (TAAK) - 2019
Verkenning Vrije Ruimte - 2020
Onderzoeksraport (Space of Urgency) - 2019
Ruimte voor Vrijheid - HvA - 2022
Rapport Expeditie Vrije Ruimte - Space of Urgency - 2022
Beschikbare vrije ruimte
Op de lijst hieronder zie je de ruimte die de gemeente op dit moment aanbied voor de ontwikkeling van vrije ruimte.
Op het moment is er geen ruimte beschikbaar.
Contact
Zoekt u een plek voor uw Vrije Ruimte initiatief en wilt u daarbij hulp van het team Vrije Ruimte? Bel dan met Nick van Loon: 06-38299136. Wilt u meedenken en meedoen met het vormgeven van de Expeditie Vrije Ruimte? Voor deze en andere vragen kunt u contact met ons opnemen via vrijeruimte(at)amsterdam.nl.
Bekijk hier de pagina van de ‘Expeditie Vrije Ruimte’ op de website van de Gemeente.