Vrije ruimte in Amsterdam?

Het mantra van de Amsterdamse stadpolitiek op dit moment is: Bouwen! Bouwen! Bouwen! De grond bezetten met beton en bakstenen. Heel erg veel huizen moeten er bij komen, want er is een grote woningnood. Mensen staan te dringen aan de stadpoort.

Maar… is er daadwerkelijk sprake van woningnood? Betaalbare woningen, daar is veel vraag naar, maar die verdwijnen als sneeuw voor de zon. Het is tenslotte Amsterdam. En wat is het makelaars mantra? Locatie! Locatie! Locatie! Algemene kennis onder huizenbezitters. Daarom is uw woning op een aantrekkelijke locatie een lucratief vastgoed object.

Ik wil het graag hebben over iets wat vaak buiten beschouwing blijft: De grond ONDER het huis.
Een oude vriend zei vlak voor zijn sterven: We moeten zuinig zijn op de ruimte! Dat zette me aan het denken. Ruimte lijkt zoiets vanzelfsprekends te zijn, iets wat er altijd is en waar je niet echt bij stilstaat. Maar ruimte is schaars. Grond is ook een productie middel. Het is gereedschap om een stad mee te maken. Je kunt er dingen mee organiseren. Ruimte bieden aan functies – wonen, werken en ontspanning of gewoon laten zijn wat het is. Natuur.

Voor alles is een plan en veel vastgoed partijen doen met vooruitziende blik strategische grondaankopen. In Nederland is elke vierkante meter voorzien van een bestemming. Dat bestemmingsplan wordt geregeld door de politiek. Deze juridisch planologische procedures worden vaak decennia lang van te voren bepaald of strategisch ingezet.

In Amsterdam heeft de gemeente veel van de grond in eigendom en het verkopen van die grond is een enorme inkomstenbron voor de stad. Maar, grond die is uitgegeven komt nooit meer terug. Door huizen te bouwen bezet je grond en daarmee ruimte in de stad. Die ruimte komt nooit meer vrij.

Omdat het een eenmalige gebeurtenis is moeten we er als stad beter over nadenken. Grond is de afgelopen decennia een instrument geworden voor speculatie. Daarmee krijgen vooral financiële krachten een plek. Het gedeelde, de gezamenlijke ruimte lijkt als functie vergeten te worden. Er moeten open en vrije plekken zijn om gemeenschappelijkheid te kunnen blijven uitoefenen. En op zijn minst ruimte reserveren voor toekomstige ideeën, ook op centrale plekken in de stad. Amsterdam heeft het begrip circulariteit omarmd. Hoe ga je circulair met de grond om? Kun je Vrije Ruimte bestemmen? En hoe hou je ruimte vrij voor dingen die nog moeten gebeuren?

Oproep:
Wil je meedenken over deze vragen? Begin oktober organiseer ik (Bart Stuart) een kleine brainstorm-middag met deze thematiek. Meld je aan via: burospelen@gmail.com