Onderstroom

Dit jaar viert de politieke podcast Onderstroom haar 5de verjaardag. Elke maand brengt de oprichter Alex een aflevering uit waarin hij Linkse concepten bespreekt, vaak met een genodigde. Voor deze editie van Amsterdam Alternative spreek ik met Alex over de geschiedenis van Onderstroom en zijn beweegredenen voor het opzetten en de visie van de podcast.

Wat is Onderstroom?
In de podcast heb ik twee soorten afleveringen. Een belangrijk deel van de afleveringen geven duiding aan één Links basisidee. Het doel is om de besproken ideeën buiten de huidige gepolitiseerde context te houden. Wanneer we in het dagelijkse leven concepten bespreken krijgen die vaak een lading uit het heden mee. Bijvoorbeeld, als we over ‘grenzen’ praten dan wordt de context gevormd door de huidige politiek, terwijl ik bij de basis wil beginnen: We willen dat mensen kunnen wonen waar ze willen, etc. Zo zorgt de podcast voor een toegankelijke uitleg van algemene begrippen op audio.

Daarnaast zijn er afleveringen waarin ik de dynamieken en structuren bespreek die ik zou willen opbouwen. Een soort praktisch toekomstperspectief. We lijken telkens van crisis naar crisis te rennen. Deze afleveringen pogen plannen te ontwikkelen die ervoor zorgen dat we er 10 crisis situaties verder beter voor staan. Dit is een beetje mijn sociale visie.

Ik miste een stem in de media die dingen besprak zonder zich te laten leiden door de gepolitiseerde context 

Waarom ben je Onderstroom begonnen?

Het begon omdat ik een medium wilde waar ik mijn ideeën uit kon werken en om een stem te zijn in het Linkse terrein. Ik miste namelijk een stem in de media die dingen besprak zonder zich te laten leiden door de gepolitiseerde context. In principe maak ik dus de media die ik wilde dat er had bestaan. Daarnaast vind ik het gewoon leuk en is het een mooi excuus om met interessante mensen in gesprek te komen.

In je podcast probeer je algemene begrippen te bespreken. Probeer je dan een neutrale positie in te nemen?
Nee, ik pretendeer niet een onpartijdige podcast te publiceren. Ik deel in de podcast mijn visie en mijn mening, omdat ik die de moeite waard vind om te delen. Dat gezegd hebbende, meen ik dat het belangrijk is mensen, die niet dezelfde mening of visie zijn aangedaan, te begrijpen en te erkennen. Zo deel ik vaak tegenargumenten, en leg ik uit waarom ik denk dat mensen dat argument belangrijk vinden. 

Wanneer mensen niet aan ‘onze kant’ staan geloof ik dat wij enkel verder kunnen wanneer wij begrijpen wat zij aantrekkelijk vinden aan een ander gedachtegoed

Wanneer mensen niet aan ‘onze kant’ staan geloof ik dat wij enkel verder kunnen wanneer wij begrijpen wat zij aantrekkelijk vinden aan een ander gedachtegoed. Bijvoorbeeld: Waarom vinden ze het conservatisme interessant? Zonder daar begrip van te hebben blijf je op ze neerkijken, en dat werkt niet! Ik wil begrijpen waarom onze politieke vijanden een bepaalde doelgroep goed weten te bereiken, opdat ik die in de toekomst ook beter kan bereiken.

Op de website schrijf je dat je de geprivilegieerden zal doen sidderen. Hoe zorg je ervoor dat je het hele verhaal kan vertellen terwijl jezelf als witte man erg geprivilegieerd bent?
Dat over sidderen was een citaat van Otto van Bismarck! Ja, vet leuk. Hoe dan ook, ik probeer intersectionele ideeën mee te nemen. Zo keek ik in mijn aflevering over kapitalisme naar hoe de vrouw als huisslaaf werd gebruikt om de werkende te sussen. Ik probeer gender en ras mee te nemen in mijn discussie (alhoewel ik nog geen afleveringen heb die specifiek over ras gaan). Ook heb ik een aflevering gedaan over toxische mannelijkheid.

Aan de andere kant is het niet altijd nuttig om te zeggen ‘ik als witte man’. Alhoewel dat mijn ervaringen natuurlijk sterk stuurt, kunnen onze politieke tegenstanders dat gebruiken tegen ons. Ze kunnen er bijvoorbeeld makkelijk omheen spelen door iemand van een bepaalde gemarginaliseerde groep genoeg geld te betalen om hun verhaal te vertellen. We moeten uitkijken dat onze stereotypes niet worden gebruikt om ons verder te verdelen.

In deze podcast vertel ik dus mijn verhaal, en ik vind dat ik dat mag vertellen, ook als witte man. Er zijn situaties waarin er gelimiteerde tijd en ruimte is, zoals op talkshows op televisie. Als daar steeds een en hetzelfde perspectief wordt verteld, dan is dat natuurlijk vervelend. Ik zie mijn podcast niet als het eindverhaal, maar als een deel van onze gezamenlijke wandeling van politieke ontwikkeling. Ik verwacht dat men niet enkel mijn verhaal maar meerdere verhalen probeert te zoeken en daar dan op voortbouwt.

Wat is jouw verhaal dan? Wat is jouw mening?
Ik vertel een ver Links, radicaal perspectief, ergens in het libertaire anarcho terrein. Ik vind een Linkse interpretatie van sociologie interessant. Het gaat dan eerder over de interactie van ideeën dan de inhoud, over de emotie van argumenten: wie praat met wie, hoe worden ideeën verspreid, welke snaar raakt een idee, etc. Mijn grote vraag is: Hoe kunnen wij als sociale wezens, die constant worden gevormd door dingen om ons heen en binnen onszelf, vrijheid en zelfbeschikking creëren? Hierbij vecht ik tegen de liberale ideologie die met de paplepel wordt ingegoten. Denk hierbij aan liberale concepten als de ‘vrije markt van ideeën’, ‘het individu’ en ‘negatieve vrijheid’.

Je schrijft ook op je website over jouw visie van positieve vrijheid. Wat betekenen positieve en negatieve vrijheid?
In deze context zijn positief en negatief niet goed en slecht. Simpel gezegd doet negatieve vrijheid ergens aan af, terwijl positieve vrijheid toevoegt. Negatieve vrijheid gaat over het vrij van zijn, vrij van dingen zoals overheidsinmenging en restricties. Het meent dat mijn vrijheid eindigt waar de jouwe begint. 

Positieve vrijheid erkent dat wij niet zomaar alles kunnen doen omdat we worden gevormd door wat er om ons heen gebeurt, zoals onze interacties. Het bespreekt hoe we de situatie zo kunnen maken dat ik kan onderzoeken wat ik echt wil, en hoe ik dat kan verwezenlijken. Het gaat om het vrij om zijn, vrij om mezelf te zijn en de relaties aan te gaan die ik zou willen.

Toch is het complexer dan dat. In de supermarkt is er bijvoorbeeld veel aanbod van producten. Wij zijn vrij om al die producten te kopen, maar toch kopen we allemaal Coca-Cola. Dit gaat om negatieve vrijheid, aangezien wij geen invloed hebben op welke producten er worden aangeboden en we worden beïnvloed in ons koopgedrag. Positieve vrijheid richt zich dan op de juiste keuzes maken, bijvoorbeeld door uit te leggen wat gezonde keuzes zijn.

Heb je het gevoel dat je jouw doelen bereikt met jouw podcast?
Jazeker. Het wordt geluisterd, maar het is een kleine podcast. Het doel is echter breder: het helpt mij mijn mening te slijpen. Ik krijg feedback en zo ontwikkel ik mijn ideeën en hopelijk kan ik ooit een boek publiceren. Het is ook een goed excuus om met mensen over deze concepten te praten. Daarnaast geloof ik dat het mensen verder helpt. Bijvoorbeeld, het verschil tussen positieve en negatieve vrijheid is complex. Door het toegankelijk te maken kunnen mensen het gebruiken in hun dagelijkse leven om complexe machtsstructuren beter te kunnen duiden. Hopelijk kunnen mensen daar dan op voorbouwen. Zo is de podcast een bouwsteen van Linkse discussies!

Luisteren via:
www.onderstroom.red