In opstand voor het leven
In 2019 riep Amsterdam als eerste stad in Nederland een klimaatnoodtoestand uit. De Amsterdamse politiek erkent dus de ernst van de crisis van klimaat en ecologie. Maar doet ze ook wat nodig is om deze te bestrijden? Drie jaar na het aantreden van het college neemt Jelle de Graaf (Extinction Rebellion) het Amsterdamse klimaatbeleid onder de loep.
Wees eerlijk
Om de maatregelen van het college te beoordelen moeten we eerst kijken naar de staat van het klimaat, en die is desastreus. Eeuwen van kapitalisme en kolonialisme duwden de planeet naar de rand van de afgrond. De zesde massale uitstervingsgolf van planten en dieren is begonnen; veel soorten zijn voor altijd verdwenen, nog meer worden met uitsterven bedreigd. Het afgelopen jaar kende hittegolven, bosbranden, smeltende gletsjers, stormen en overstromingen. Ook de coronapandemie is een direct gevolg van massale ontbossing en onze verstoorde omgang met dieren.
De crisis van klimaat en ecologie zijn hier en nu. Over de hele wereld verliezen mensen hun leefomgeving, leefwijze en levens. Onderzoeken laten zien dat we nog maar een paar jaar hebben om onomkeerbare kantelpunten in klimaat- en ecologiesystemen tegen te houden en te voorkomen dat de wereld onleefbaar wordt.
In het klimaatakkoord van Parijs is afgesproken de opwarming van de aarde maximaal te beperken tot 2 graden Celsius, en te proberen onder de 1,5 graden te blijven. De doelstellingen om dat voor elkaar te krijgen zijn echter verre van toereikend. Op dit moment is de aarde door toedoen van de mens al met 1,1 graden opgewarmd. Als we zo doorgaan warmt zij tegen de vier graden op.
Doe wat nodig is
“Zolang we ons blijven bezighouden met het politiek haalbare, en niet met wat de planeet van ons vraagt, is er geen hoop” stelt Greta Thunberg. Doet het college wat de planeet nodig heeft, of gaat het vooral uit van wat het politiek haalbaar acht? Laten we de belangrijkste klimaatambities van het college langsgaan.
In het coalitieakkoord zegt het college een wezenlijke bijdrage te willen leveren aan het halen van de doelstellingen uit het klimaatakkoord van Parijs. Maar het klimaatpanel van de Verenigde Naties is helder: het Parijsakkoord is niet genoeg om de opwarming tot 1,5 of zelfs 2 graden te beperken. Klimaatneutraal in 2050 maakt een groot deel van de planeet onbewoonbaar. Waarom beperkt een progressieve stad zich tot de ontoereikende doelstellingen uit een internationaal politiek akkoord?
Het college wil dat Amsterdam in 2040 aardgasvrij is. Dit is jaren te laat. Ook de grootste coalitiepartijen GroenLinks en D66 weten dit. In hun verkiezingsprogramma’s pleitten zij voor aardgasvrij in 2030, maar nu lijken deze ambities als sneeuw voor de zon verdwenen.
Tot slot de doughnut-economie, een plan waar het college mee te koop loopt. Amsterdam wil in 2050 de eerste “doughnut-stad” in de wereld zijn, een plek waar de economie zich binnen de grenzen van de planeet afspeelt. Dit is geen ambitie maar zou een absolute ondergrens moeten zijn. En waarom pas in 2050? De planetaire grenzen worden al jaren daarvoor overschreden.
De klimaatplannen van het college kleuren precies binnen de lijntjes van het Parijsakkoord. In de context van de crisis blijven de maatregelen gerommel in de marge.
Opstand voor het Leven
Al decennia lang blijkt het politieke systeem niet in staat het leven op aarde te beschermen. Daarom komt Extiction Rebellion (XR) met burgerlijke ongehoorzaamheidsacties in opstand voor het leven.
Burgerlijke ongehoorzaamheid is een vorm van actie waarbij mensen hun vrijheid in gevaar brengen door doelbewust en vreedzaam de wet te overtreden om aandacht te vragen voor een maatschappelijk onrecht. Burgerlijke ongehoorzaamheid is een succesvol middel voor verandering. Het is ingezet in de strijd van de suffragettes voor vrouwenkiesrecht, de burgerrechtenbeweging in de Verenigde Staten in de jaren zestig, de anti-apartheidsstrijd in Zuid-Afrika en bij het vreedzaam omverwerpen van verschillende ondemocratische regimes.
In 2019 blokkeerde Extinction Rebellion de Amsterdamse Stadhouderskade en in 2020 blokkeerde het de Zuidas. Beide keren stelden honderden hun vrijheid in de waagschaal om aandacht te vragen voor het klimaat. Met de Lenterebellie, rond de Tweede Kamerverkiezingen en de formatie van een nieuw kabinet, komt Extinction Rebellion opnieuw in actie. Van 26 februari tot 16 april voert XR door het hele land corona-proof actie. Zij eist dat de overheid eerlijk is over de crisis van klimaat en ecologie en doet wat nodig is. Door massaal druk te zetten op de overheid dwingen we haar de ergste gevolgen van de klimaatcrisis af te wenden. Doe je mee?