Mensen gaan vaak voorbij aan de boodschap die krakers hebben

Op 30 september 2018 kraakten de Kinderen van Møkum de loods op het Zeeburgerpad 22 en stichtten er Het Kløkhuis. Ze hadden er performances, poëzieavonden, films, jamsessies, ‘brakkie breakfast’ en zelfs een keer een tekensessie met naaktmodel. Tot water en stroom werden afgesloten door de eigenaar. “Zonde, want iedereen is hier altijd welkom geweest,” zegt een van de oorspronkelijke bewoners van Het Kløkhuis.

Kinderen van Møkum
Iets meer dan drie jaar geleden doopte een jonge vriendengroep zich tot de Kinderen van Møkum. Vanuit het idee dat je als jongere niet per se mee hoeft te doen in de tredmolen van het geslaagde leven. Jezelf constant voorbij hollen, je uit de naad werken om je huur te kunnen betalen. Dat je pas gelukt bent als je op een gegeven moment een huis kan kopen. “Niet alles wat je doet moet per se praktisch nut hebben. Het gaat ook om het gevoel.”

Grote ravage
Maar hoe vind je eigenlijk een geschikt pand om te kraken? “Door rond te fietsen door de stad en te kijken. Er staat veel leeg dus zo moeilijk is het niet. Daarnaast doe je goed onderzoek. Van wie is het pand? Zijn er binnenkort plannen mee of helemaal niet? Pas dan kraak je een pand. Vaak denken mensen dat krakers maar wat doen en op een willekeurige plek naar binnen gaan, maar dat is natuurlijk niet zo. De loods waar we nu zitten stond ook heel lang leeg en was echt een ravage toen we hem openden. Dan kun je als eigenaar niet zeggen dat je de ruimte nuttig aan het gebruiken was.”

Kunst en cultuur voor iedereen
Naast onderdak voor 8 tot 10 mensen werden er bij Het Kløkhuis ook veel dingen georganiseerd. “Er was een bar en een volkskeuken waar je drie gangen kon eten voor 5 euro (of niets als je geen geld had). Verder hadden we hier performances, poëzieavonden, film, jamsessies, brakkie breakfast en zelfs een keer een tekensessie met naaktmodel. Allemaal vanuit het idee dat kunst en cultuur toegankelijk moeten zijn voor een zo groot mogelijk publiek. Er kwamen hier studenten, krakers, ex-verslaafden, vluchtelingen. Iedereen is hier altijd welkom geweest.”

Tegengewerkt door de eigenaar
Helaas gingen ruim een jaar geleden de stroom en het water eraf. Van de ene op de andere dag. Hierover werd niets gecommuniceerd door de eigenaar. “We hebben toen nog geprobeerd om onze evenementen door te zetten maar dat ging niet meer.” En zo wordt er weer een plek met een publieke functie zonder winstoogmerk ondermijnd. Het past in het Amsterdamse plaatje waarbij dit soort initiatieven vaak de kop in of de stad uit worden gedrukt. Het nobele streven om kunst en cultuur met een lage drempel aan te bieden wordt getorpedeerd. Bij een rondgang door het pand wordt duidelijk dat het nu geen doen meer is: “Hier was een werkplaats, hier een atelier, maar het is nu een beetje vergane glorie”

Eenheid in plaats van individualisme
De oorspronkelijke bewoner die voor dit artikel werd geïnterviewd begon niet als die hard kraker. “Eerst was het voor mijzelf meer een romantisch idee, het kraken.” Later toen ze bij Het Kløkhuis zonder stroom kwamen te zitten werd echt duidelijk dat krakers een gemeenschap vormen. Er werd een volkskeuken bij de Vondelbunker georganiseerd om geld in te zamelen voor Het Kløkhuis. Elkaar helpen en daar niet direct iets voor terug verwachten. Een eenheid in plaats van individualisme. En gebruikmaken van spullen die mensen zomaar weggooien. “Het is ongelofelijk wat mensen allemaal wegdoen. Zelfs werkende computers worden gewoon bij het grofvuil gezet. Deze voorwerpen pakken en hergebruiken, skippen, is een van de mooie dingen uit de krakersgemeenschap. Wij hadden hier bijvoorbeeld ook een eigen weggeefwinkel waar mensen gratis spullen mee konden nemen.”

Nieuwe generatie krakers?
Twee jaar geleden waren de Kinderen van Møkum veel in het nieuws vanwege hun kraak op de Anjeliersstraat. Ze werden toen als de ‘nieuwe generatie krakers’ naar voren geschoven. Dat is niet per se een predicaat waar ze veel om gaven. “We kregen wel veel negatieve reacties over ons heen, vooral online. Er werden bijvoorbeeld dingen als ‘kuttravestiet’ gezegd op social media.” Ze kregen er goed van langs. Het is dan ook niet vreemd dat er in de krakersgemeenschap meestal gemengd wordt gereageerd op media interesse. Enerzijds is het verkondigen van je boodschap goed om te doen maar je kan je er ook mee in de nesten werken. Stel dat er een beeld naar buiten komt waarop iets niet brandveilig is, dan sta je gauw op straat. “Mensen verlinken je zo, ze bellen meteen naar de politie als ze iets zien.”

De rechtszaak
Dat krakers vaak onder een vergrootglas liggen komt vooral door nodeloos negatieve beeldvorming. “Vaak kijken mensen niet verder dan het uiterlijk en zijn ze afgeschrikt door tattoos in het gezicht en een bepaalde kledingstijl. Hiermee gaan ze voorbij aan de boodschap die er achter kraken zit. Het idee dat leegstand een onrecht is wanneer er hoge woningnood is. En gebruik maken van spullen die mensen weggooien. Er komen hele mooie dingen voort uit de krakersgemeenschap. Dat negeren veel mensen.” Dat de Kinderen van Møkum als anders dan anders of nieuwe generatie worden gezien heeft ze mogelijk wel geholpen tijdens een rechtszaak die vorig jaar liep. Ze kregen toen gelijk van de rechter en er kwam een ontruimingsverbod waardoor ze er niet zomaar uitgezet kunnen worden. “Wij zien misschien er wat liever uit dan mensen verwachten. Veel van ons zijn ook kunststudenten. Mensen dachten wellicht: ‘het had mijn kind kunnen zijn.’ Dat heeft ons wel geholpen denk ik.”

De toekomst
Hoe gaat het nu verder voor Het Kløkhuis? Het is natuurlijk inherent aan kraken dat je niet weet hoe de toekomst eruitziet. Zelfs met de wet aan je zijde kan het zo gedaan zijn met je plek. Vroeger was er meer zekerheid, het wordt je nu wel heel moeilijk gemaakt. “Er is een nieuw tijdperk aangebroken voor krakers, niemand weet wat er gaat gebeuren.” Het ideaalbeeld? “Dat is toch wel de oude ADM. Zo wil je eindigen, met mensen van wie je houdt.”

Meer over het Kløkhuis