Amsterdamse Droogdok Mensen
Westelijk Havengebied, januari 2019: de ontruiming van het terrein van voorheen de Amsterdamse Droogdok Maatschappij (ADM). De eensgezinde bewoners en gebruikers van het terrein raakten verdeeld. Letterlijk dan. Van de honderdvijfentwintig ‘Amsterdamse Droogdok Mensen’ bleef er een zestigtal over om op de door de gemeente aangewezen Slibvelden in Amsterdam Noord ‘opnieuw’ te beginnen.
Het toegewezen terrein, de Slibvelden, beslaat zo’n 300 bij 300 meter. Het terrein werd vanaf begin jaren 1960 gebruikt als dumpplaats voor slib uit de waterbassins van Waterzuivering Noord. Vervolgens lag het vijftien jaar braak. In de Structuurvisie van het gebied is bepaald dat er niet gewoond mag worden. Volgens het stadsdeel zou een semi-permanente plek aldaar een precedent scheppen, ofwel de deur openzetten voor projectontwikkelaars die maar al te graag boven de ring Noord willen bouwen.
Hoewel de ADMers pas op 7 januari 2019 neerstreken op de Slibvelden, was de gedoogbeschikking van twee jaar al op 1 november 2018 ingegaan. Die beschikking loopt dus komende 1 november ten einde en de groep is gesommeerd het terrein te verlaten. Het blijkt nu dat er geen oplossing is voor gemeenschappelijke bewoning en gebruik van enig terrein. Daar komt bij dat de Amsterdamse Droogdok Mensen, nu best aangeduid als ‘Slibvelders’, door de gemeente Amsterdam niet meer als collectief worden behandeld maar als individuen: de gemeenschap wordt op deze wijze gedwongen in het niets op te lossen. Die verdeel- en heerspolitiek van de gemeente heeft succes.
De teamleider van Team Stad (vrije ruimte beleid) Enno Ebels vertelt dat de wethouders hebben ingestemd met een nieuwe grote vrijplaats in Amsterdam, te realiseren over twee tot drie jaar. Het ADM speelt een grote rol in dit plan. Daarmee is het probleem echter slechts doorgeschoven naar de toekomst. Plannen voor een duurzaam alternatief direct na de Slibvelden zijn er nog niet. De ADM’ers hebben in de loop van de tijd tweeëntwintig locaties voorgesteld. De Gemeente Amsterdam heeft hierop te weinig of niet geanticipeerd.
Recent had de ADM-gemeenschap een gesprek met Stadsdeelvoorzitter Erna Berends en andere ambtenaren. Berends bleek pertinent, zo vertelt ADM’er Hay Schoolmeesters. “De afspraak was volgens haar altijd: vertrekken per 1 november 2020. Zo niet, dan gaat de gemeente handhaven”. Schoolmeesters stelt verder dat het gebrek aan alternatief de definitieve nekslag voor ADM lijkt. “Hoewel de gemeente zegt vrijplaatsen te koesteren, wordt er simultaan een destructiebeleid gevoerd. Er is geen ontwikkelingsplan voor dit terrein en stel dat er een nieuw plan komt, dan gebeurt er de komende drie of vier jaar toch niets. Die tijd zou ons de gelegenheid geven glorieus te vertrekken, bijvoorbeeld naar die nieuwe grote vrijplaats. Voor zo’n plek hebben wij visies geschreven die zijn omarmd door het Vrije ruimte beleid van de gemeente.”
Schoolmeesters vervolgt dat de “spirit” goed is bij de ADM-gemeenschap en dat de 60 mensen elkaar opnieuw hebben ontdekt. Samen streven ze naar een duurzame locatie, gestoeld op het authentieke vrijplaatsengedachtengoed waar creativiteit en niet het geld de motor is. “Onze plannen passen in het streven naar meer groen, geven een tegenkracht aan de steeds verdergaande economisering van de stad en zijn essentieel voor de culturele en maatschappelijke diversiteit. Na de sloop van de ADM is er niets met het oude terrein gebeurd. We zijn daar ontruimd voor leegstand. Moet dat bij de slibvelden opnieuw gebeuren?”
Een stad die (semi)nomadendom gedragen door vrije geesten niet accepteert is niet divers. Een vaste verblijf- of standplaats is ook voor de Amsterdamse Droogdok Mens de basis van acceptatie. Jarenlang hebben tienduizenden zich op de ADM-terrein kunnen verwonderen en vermaken. En meer dan dat: Robodock was een wereldhit en de Winterspelen een waar alternatief voor de Elfstedentocht.
In de ogen van de gemeente is de ADM-community te weinig divers zijn en zou ze zich meer moeten openstellen. Behalve dat dit valt te betwijfelen is dat negatieve discriminatie. Op basis van dit vermeende niet-inclusieve karakter van ADM lijkt het er op dat de gemeente Amsterdam in de discussie over diversiteit op onderdelen van dat beleid (onbedoeld) een etnische profilering doorvoert. Legitimering hiervan kan nimmer geaccepteerd worden.