Use the buttons to browse through the AA articles archive or to find out more about the newspaper and distribution.
11/3/2018 / Issue #017 / Text: Fair City

“Amsterdam naar 2 miljoen inwoners?” Zef Hemel’s hipstertheorietjes leiden tot de dictatuur van het Kapitaal!

Afgelopen maand is er in de stad en in de media veel te doen over de explosief toegenomen drukte én over het feit dat de stad enorm moet groeien om deze problemen het hoofd te bieden. Heel groot moet het worden, om de druk beter te verdelen. Ook in de gemeenteraad horen we op verschillende momenten en bij alle partijen: Bouwen, bouwen, bouwen!

Maar voor wie? Voor wie bouw je de stad? Wie komen er te wonen? En wat als je niet zo grootschalig tekeer gaat? 

Adviseur van het huidige stadsbestuur en hoogleraar Zef Hemel komt afgelopen week op de gemeentewebsite met prachtige sociale verhalen om deze geprojecteerde groei te onderbouwen. Hij ziet zelfs een stad van 2 miljoen mensen ontstaan. “We moeten DROMEN en groot durven denken!”  Dit wordt vervolgens gelegitimeerd met een heel arsenaal aan modejargon: van de inclusieve stad; de open stad, een gastvrije stad voor iedereen; stad in balans; duurzame stad tot en met bestrijding van de eenzaamheid aan toe. “Hoe meer mensen, hoe minder eenzaamheid”. Ook de 17 miljoen toeristen per jaar die Amsterdam nu bezoeken zijn in deze analyse onderdeel van de oplossing: met meer inwoners komt de stad beter ‘in balans’. Hoogleraar Hemel was jarenlang als planoloog in dienst bij de gemeente. Hij zat maar liefst tien jaar in de directie van de dienst die de stad ontwikkelt. Die grote ambtelijke dienst is gaan dromen over de aantrekkelijke stad en is daarbij de realiteit helemaal uit het oog verloren. Het gaat ons niet om deze man, maar om wat hij representeert en met deze hipstertheorietjes ook legitimeert. Het uitgebrachte advies over groeien naar 2 miljoen inwoners is geen serieus alternatief voor Amsterdam maar een rookgordijn om een neoliberale stadplanning te rechtvaardigen. Planologie is blijkbaar geen wetenschap maar meer een soort verzameling van hipstertheorietjes ter ondersteuning van het heersende marktdenken. 
Dat moet anders!

Over welke stad hebben we het eigenlijk? Amsterdam is een metropool, wordt gesteld door dezelfde ruimtelijke planners en politici. Volgens Faircity zijn er inmiddels twee steden, een groeiende stad voor de rijken en een krimpende stad voor de lagere inkomens. Het stadscentrum heeft een grote aantrekkingskracht op internationaal kapitaal en investeerders. Dat ontstond niet vanzelf. Onder burgemeester Van der Laan is massief ingezet op het verbeteren van de positie van de stad ten opzichte van internationale competitie. Dit programma heette TOPSTAD. De stad werd een succesvol merk (I-amsterdam) met een citymarketingbudget van in totaal 100 miljoen euro. Om je vingers bij af te likken. Zo wordt de stad een consumptieartikel, lekker aangekleed met Zef Hemel’s hipstertheorietjes. Dat resulteert nu dus in een monocultuur van geld. Ook woningen zijn handelswaar geworden. De dominante functie in het straatbeeld is vertier en consumptie. “De grote vloek der saaiheid”, noemde stedenbouwkundig criticus Jane Jacobs dit.

Wat voor stad willen we zijn... en groei, groei waarvan?
Zuigt Amsterdam de rest van het land leeg? Deels wel; delen van Nederland krimpen terwijl een aantal steden, waaronder Amsterdam, groeien. Grotendeels ook niet, want de grote instroom van Amsterdam komt uit het (westerse) buitenland. Deze groep koopt al enkele jaren het merendeel van de woningen op, ook in de 19de eeuwse wijken.

Op het grootste deel van de Amsterdamse woningmarkt heeft het grote geld nu vrij spel; zowel in de koopsector als in de particuliere huursector wint de hoogste bieder. Ondanks alle modieuze begrippen van de afgelopen jaren, zoals ‘de ongedeelde stad’, wordt de kloof tussen rijk en arm steeds groter en schrijnender. Dit is een groot gevaar voor de sociale samenhang in de wijken maar ook voor de stedelijkheid zelf.

Wat kunnen we doen?
Ingrijpen in de huidige woningmarkt is minstens zo belangrijk als het bouwen van meer huizen. Stop nou eindelijk (na meer dan 20 jaar!) met de verkoop van sociale huurwoningen (meer dan 32.000 zijn er inmiddels verkocht). Pas op de particuliere huursector weer de regels toe van huurhoogte en inkomen; maak er een beschermde sector voor middeninkomens van. Zonder deze ingrepen is nieuw bouwen dweilen met de kraan open: er verdwijnen meer betaalbare woningen dan je tegenop kunt bouwen. Stop met de verkoop van gemeentelijk vastgoed. Hiermee kunnen we een tegenkracht organiseren door op plekken in de stad te sturen op diversiteit en betaalbaarheid. Zo wordt de stad geen slachtoffer van haar eigen succes. Door het activeren van een tegenmacht gaan we de zelfvernietiging van diversiteit tegen. Als we dat niet doen, wat houden we over? Monocultuur! 
Dat laten we niet gebeuren.

www.faircity.amsterdam

Wil je in gesprek over jouw Amsterdam?
Kom op 11 maart vanaf 15.00 uur naar ons lijsttrekkersdebat in de tuinzaal van de Tolhuistuin in Noord. Faircity en verenigde huurdersorganisaties organiseren op die dag een debat tussen burgers, politici en experts over hoe de stad weer van haar bewoners wordt. Waar welvaart en welzijn weer in balans komen, en we niet zelf op de vlucht hoeven voor het kapitaal. Die stad is van ons!