Naar een stad zonder ommelanden

De uiterste singel van de grachtengordel en het IJ vormen de grens tussen binnenstad en buitenwijken. Langs de Singelgracht rezen eens stadsmuren op. Ook al zijn deze zo’n 150 jaar geleden afgebroken, de tegenstelling tussen stad en ommelanden bestaat nog steeds. Het onderscheid tussen het centrum en de omliggende stadsdelen is niet alleen een waterscheiding, maar o.a. ook een scheiding tussen geïnstitutionaliseerde en vrijplaatselijke cultuur.

Het Cosmopolitisch Parlement, bestaande uit de deelnemers aan het Zevende Transationaal Futurologisch Symposium Vrije Culturele Ruimtes dat dit jaar op de ADM-werf wordt gehouden, buigt zich o.a. over de vraag hoe dit ouderwetse onderscheid tussen stad en platteland te slechten, hoe de stad te bevrijden van haar gecentraliseerde complex, haar narcistische identiteitscrisis, maar ook van haar periferie zonder stadscentrum. Hoe keren we de stad buitenste binnen? Hoe kan ook de binnenstad op organische wijze onze interculturele vrijplaatsen herbergen? Hoe kunnen binnenstad, ommelanden en rafelranden als eenheid fungeren? Hoe krijgen de ommelanden en rafelranden weer vaste grond onder de voeten? Op een van die rafelranden liggen o.a. de  ADM-werf en Bajesdorp, bedreigde plekken die Amsterdam als Magisch Centrum nog steeds in hun vaandel voeren.
Het begrip herbestemming betekent dat leegstaande gebouwen een andere bestemming krijgen. Het eindproduct van het symposium is o.a. te komen tot een voorstel tot een hernieuwd herbestemmingsplan van vrijgekomen instituties in de binnenstad. Een bank herbestemmen, niet voor kraakwachten, maar voor alternatieve doelen. Van AZC (Asielzoekerscentrum) tot APW (Action Painting Werkplaats) tot PUSVV (Pop-Up Steunpunt Verenigde Vrijplaatsen); kortom plekken gevoed door o.a. initiatiefnemers uit  bovengenoemde vrijplaatsen. De ADM ligt in de marge van het gecentraliseerde Amsterdam of ligt Amsterdam in de marge van de ADM? De ommelanden en rafelranden kennen centra, derhalve staat het centrum centraal, en dus niet alleen het centrum van de stad.

De situatie zoals hierboven geschetst is niet typisch Amsterdams. In geheel Europa is het verschijnsel ‘gentrification’ , ofwel gecentraliseerde economische en daarmee samenhangende sociale en culturele herindeling van de binnensteden voelbaar. Daarnaast vallen de rafelranden van de altijd maar doorboemende steden steeds vaker ten prooi aan industriële willekeur. (wordt vervolgd)

Het symposium is onderdeel van het ADM-festival op 12, 13 en 14 oktober. Zegt het voort.